Nhóm Tượng Đa Bút Trong Mỹ Thuật Dân Tộc

Nhóm tượng đá Đa Bút là là một quần thể điêu khắc đá cổ, nằm dưới chân núi Mông Cù, thuộc làng Đa Bút, xã Vĩnh Tân, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa, được cho là thuộc khu lăng mộ của Thái phi Nguyễn Thị Ngọc Diệm, vợ của chúa Trịnh Doanh và mẹ của chúa Trịnh Sâm.

       Bà được tôn xưng là Thánh Mẫu, và sau khi qua đời tại Thăng Long, bà được đưa về an táng tại vùng đất quê hương, nơi khởi phát của nhà Trịnh. Khu lăng mộ này còn được biết đến với tên gọi Lăng Bà Thánh Mẫu hoặc Miếu Bà. 

       Nhóm tượng đá Đa Bút bao gồm hai khu vực chính: khu vực rồng đá và khu vực tượng vũ sĩ. Trong đó, khu vực tượng vũ sĩ nổi bật với hệ thống tượng võ quan đứng hai hàng và hai tượng phỗng đá trong tư thế chầu đợi lệnh. Mỗi pho tượng cao khoảng 1,8m, được chạm khắc tinh xảo từ đá nguyên khối, với trang phục giáp trụ đặc trưng của thời chúa Trịnh. Đặc biệt, các chi tiết như mũ tròn, vảy giáp lục lăng, và giày chiến kiểu hia được thể hiện một cách sống động, phản ánh rõ nét trang phục quân đội thời kỳ này. 

       Bên cạnh đó, hai tượng phỗng đá cao khoảng 1,2m, được tạo tác trong tư thế chầu đợi lệnh, với các chi tiết như tóc búi trái đào, mũi dô, mắt lồi, miệng rộng, tạo nên vẻ đẹp độc đáo và sinh động. 

       Nhóm tượng điêu khắc đá Đa Bút không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo mà còn là một “bảo tàng” ngoài trời về nghệ thuật chạm khắc đá thế kỷ XVIII. Các tượng đá này phản ánh đỉnh cao của nghệ thuật điêu khắc đá thời kỳ Trung hưng, với kỹ thuật chạm khắc tinh xảo và bố cục hài hòa. Ngoài ra, di tích còn chứa đựng thông tin quý giá về trang phục và quân phục của thời kỳ chúa Trịnh, góp phần làm phong phú thêm kho tàng di sản văn hóa Việt Nam. 

       Hiện nay, nhóm tượng điêu khắc đá Đa Bút được bảo tồn và tôn tạo, trở thành điểm tham quan, chiêm bái của du khách khi về Biện Thượng – Đa Bút. Khu di tích không chỉ thu hút những người yêu thích lịch sử, văn hóa mà còn là nơi nghiên cứu, tìm hiểu về nghệ thuật điêu khắc đá cổ truyền của Việt Nam. 

       Với giá trị lịch sử, văn hóa, mỹ thuật và kiến trúc, nhóm tượng điêu khắc đá Đa Bút xứng đáng được bảo vệ và phát huy để thế hệ mai sau hiểu rõ hơn về một phần lịch sử và văn hóa của dân tộc.

Tin bài: Nguyễn Loan

Ảnh: Sưu tầm.